Pompaa zęzowa - co to jest?

Kluczowy element bezpieczeństwa na Łodziach

Pompa zęzowa (pompa zenzowa) to urządzenie montowane na łodziach i statkach, którego celem jest usuwanie wody zalegającej w najniższych częściach kadłuba, czyli w zęzie. Zęza to przestrzeń znajdująca się pod pokładem, do której spływa woda z różnych części jednostki pływającej, np. z deszczu przeciekającego do wnętrza, kondensacji pary wodnej, przecieków czy cofających się rurami fal uderzających o burtę, awarii.

Po co nam awaryjne pompy zęzowe?

Pompy zęzowe odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu bezpieczeństwa i suchości łodzi. Bez odpowiedniego systemu usuwania wody, zęza może szybko się wypełnić, co może prowadzić do różnych problemów, takich jak:

• Zmniejszenie stabilności jednostki: Nadmiar wody w kadłubie może wpływać na stabilność łodzi, co zwiększa ryzyko wywrócenia.

• Zwiększenie wagi: może mieć duże znaczenie dla wytrzymałości konstrukcji łodzi, szczególnie w warunkach trudnych, kiedy duża fala uderza o burty.

• Korozja i uszkodzenia: Woda w zęzie może powodować korozję metalowych części oraz uszkodzenia drewnianych elementów konstrukcji łodzi.

• Problemy elektryczne: Woda w zęzie może dostawać się do instalacji elektrycznej, powodując zwarcia i inne awarie.

• Niebezpieczeństwo: W skrajnych przypadkach, to pompa zęzowa może ratować nas przed zatonięciem, prowadząc wypompowywanie wody, choć należy zdać sobie sprawę, że sama pompa nie jest wystarczającą reakcją na sytuację awaryjną.

 

Typy Pomp Zęzowych

Istnieje kilka typów pomp zęzowych, z których każdy ma swoje specyficzne zastosowania i zalety:

1. Pompy ręczne: Są proste w konstrukcji i niezawodne, idealne jako awaryjne rozwiązanie. Ręczne pompy potrafią mieć bardzo dużą wydajność i nie wymagają zasilania, co może być kluczowe w sytuacji awaryjnej.

2. Pompy elektryczne: Automatyczne lub uruchamiane ręcznie pompy, są wygodne i efektywne. 

3. Pompy automatyczne: Działają i uruchamiają się automatycznie w momencie wykrycia wody. Prawidłowo zainstalowane, mogą doskonale chronić nasz jacht kiedy zostawiamy go samego w porcie.

Instalacja i Konserwacja

Prawidłowa instalacja i regularna konserwacja pomp zęzowych są kluczowe dla ich niezawodnego działania. Obejmuje to:

• Regularne sprawdzanie czy i jak działają pompy: Upewnij się, że pompa działa poprawnie przed każdą podróżą. Ważny jest również stan węzy doprowadzających  wodę, mają one tendencję do twardnienia i pękania.

• Czyszczenie filtrów, ssaków i wlotów: Zapobiega zatykaniu się układu, co może obniżyć jego wydajność. Warto zwrócić uwagę na przedmioty znajdujące się w zęzie. Etykiety z konserw lub fragmenty lin niejednokrotnie doprowadziły już do poważnych w skutkach wydarzeń blokując działanie pompy.

• Kontrola przewodów elektrycznych: W przypadku pomp elektrycznych, regularnie sprawdzaj stan przewodów i połączeń, aby uniknąć zwarć i awarii. Szczególnie należy zwrócić uwagę na stan korozji połączeń, są one szczególnie narażone ze względu na panującą w zęzie wilgoć.

 

Istnieje wiele różnych rodzajów pomp zęzowych, a wybór odpowiedniej zależy od wielkości i typu jednostki pływającej, a także od indywidualnych potrzeb użytkownika.

Pompy samozasysające

Pompy samozasysające, jak sama nazwa wskazuje, mają zdolność zasysania wody z pewnej wysokości bez konieczności zalewania korpusu. Działają one na zasadzie wirowania wirnika, który tworzy podciśnienie w korpusie pompy, zasysając wodę lub membrany. Te pompy są szczególnie przydatne w sytuacjach, gdy poziom wody w zęzie jest niski, lub brakuje miejsca na montaż klasycznej pompy.

Pompy nie samozasysające

Pompy nie samozasysające wymagają zalewania korpusu pompy wodą przed rozpoczęciem pracy. Działają one na zasadzie wirowania wirnika, ale nie mają zdolności tworzenia podciśnienia. Te pompy są mniej wydajne niż pompy samozasysające, ale są zwykle tańsze i prostsze w konstrukcji.

Rodzaje budowy pomp zęzowych

Oprócz podziału na samozasysające i nie samozasysające, pompy zęzowe można również podzielić na typy ze względu na ich konstrukcję i sposób działania:

• Pompy wirnikowe: Te pompy działają na zasadzie wirowania wirnika. Są one najpopularniejszym typem pomp zęzowych, ponieważ są wydajne i stosunkowo tanie.

• Membranowe pompy zęzowe: Te pompy wykorzystują elastyczną membranę do zasysania i tłoczenia wody. Są one ciche i niezawodne, ale mogą być droższe niż pompy wirowe.

• Pompy tłokowe: Te pompy działają poprzez przesuwanie tłoka w cylindrze. Są one wydajne i mogą tłoczyć wodę na duże wysokości, ale są również droższe i bardziej skomplikowane w konstrukcji.

Wybór pompy zęzowej

Przy wyborze pompy zęzowej należy wziąć pod uwagę wiele czynników, takich jak:

• Wielkość i typ jednostki pływającej: Na mniejszych jednostkach pływających wystarczająca może być pompa niesamozasysająca o małej pojemności. Na większych jednostkach pływających może być potrzebna pompa samozasysająca o dużej pojemności.

• Budżet: Pompy samozasysające są zwykle droższe niż pompy niesamozasysające.

• Poziom wody w zęzie: Jeśli poziom wody w zęzie jest zwykle niski, potrzebna będzie pompa samozasysająca.

• Hałas: Pompa membranowa będzie cichsza niż pompy wirowe.

• Wydajność: Pompa powinna być w stanie przepompować wystarczającą ilość wody w ciągu określonego czasu, aby zapobiec zalaniu jednostki pływającej.

• Ciśnienie: Pompa powinna wytwarzać wystarczające ciśnienie, aby wypompować wodę na odpowiednią wysokość.

• Zasilanie: W przypadku pomp elektrycznych należy wziąć pod uwagę napięcie zasilania i dostępność źródła prądu.

• Rozmiar i waga: Pompa powinna być odpowiednio dobrana do wielkości i typu jednostki pływającej oraz mieścić się w przeznaczonym dla niej miejscu.

Jak Dobrać Moc i Wydajność Pompy Zezowej?

Dobór odpowiedniej pompy zęzowej jest kluczowy dla zapewnienia bezpieczeństwa i efektywnego usuwania wody z zęzy na łodzi. Poniżej znajdują się czynniki, które należy wziąć pod uwagę podczas wyboru pompy:

1. Określenie Potrzebnej Wydajności

Wydajność pompy zęzowej, czyli ilość wody, którą może wypompować w określonym czasie, jest wyrażana w litrach na godzinę (l/h) lub galonach na minutę (GPM). Aby określić potrzebną wydajność:

• Rozmiar łodzi: Większe jednostki wymagają pomp o większej wydajności. Standardowe zalecenia to:

  • Małe łodzie (do 6 metrów): 500-1500 l/h

  • Średnie łodzie (6-12 metrów): 1500-3000 l/h

  • Duże łodzie (powyżej 12 metrów): powyżej 3000 l/h

• Średnica rury: Upewnij się, że średnica węża odpływowego jest odpowiednia dla wydajności pompy, aby zapobiec zatorom i utracie wydajności.

2. Zrozumienie Mocy Pompy

Moc pompy zęzowej jest wyrażana w watach (W) lub amperach (A). Pompy mogą być zasilane prądem stałym (DC) lub zmiennym (AC), w zależności od instalacji elektrycznej łodzi:

• 12V DC: Powszechnie stosowane w mniejszych łodziach i jachtach.

• 24V DC: Używane w większych jednostkach pływających.

• AC: Stosowane głównie w dużych komercyjnych statkach.

3. Wysokość Podnoszenia

Wysokość podnoszenia to maksymalna wysokość, na jaką pompa może podnieść wodę:

• Static Head: Wysokość od zrzęzy do punktu wylotu wody.

• Dynamic Head: Uwzględnia opory w wężu, złączkach i zaworach.

4. Dodatkowe Czynniki

• Automatyzacja: Pompy automatyczne z wbudowanymi czujnikami włączają się przy wykryciu wody, co zwiększa bezpieczeństwo, nie potrzebują zewnętrznych czujników wody.

• Materiał wykonania: Odporność na korozję i uszkodzenia mechaniczne jest kluczowa w środowisku morskim.

• Przestrzeń montażu: Upewnij się, że pompa zmieści się w dostępnej przestrzeni w urzędzie.

Jak sterować pompami zęzowymi?

Aby zapewnić optymalną wydajność i bezpieczeństwo systemu zęzowego, niezbędne są odpowiednie wyłączniki pomp zęzowych i panele sterowania.

Wyłączniki pomp zęzowych

Wyłączniki pomp zęzowych służą do ręcznego uruchamiania i wyłączania pomp. Dostępnych jest wiele różnych typów wyłączników, z których każdy oferuje różne funkcje i zalety.

• Wyłączniki ręczne: Te proste wyłączniki pozwalają na ręczne uruchamianie i wyłączanie pompy. Są one niedrogie i łatwe w instalacji, ale nie oferują żadnych dodatkowych funkcji.

• Wyłączniki automatyczne: Te wyłączniki automatycznie uruchamiają pompę, gdy poziom wody w zęzie osiągnie określony poziom. Są one wygodne i pomagają zapobiec przepełnieniu zęzy, zwykle posiadają również opcję włączenia ręczznego pompy oraz jej wyłączenia na stałe.

• Wyłączniki pływakowe: Te wyłączniki są montowane w zęzie i automatycznie uruchamiają pompę, gdy pływak włączy się do określonej wysokości. Są one dokładne i niezawodne, ale mogą wymagać regularnej konserwacji. W połączeniu z panelem sterowania automatycznego stanowią najlepsze rozwiązanie.

Panele sterowania pomp zęzowych

Panele sterowania pomp zęzowych zapewniają bardziej zaawansowany poziom kontroli nad systemem zęzowym. Oprócz funkcji włączania/wyłączania, panele sterowania mogą oferować:

• Wskaźniki poziomu wody: Pokazują aktualny poziom wody w zrzęzie - raczej rzadkie zastosowanie w żegludze rekreacyjnej..

• Alarmy wysokiego poziomu wody: Ostrzegają o wysokim poziomie wody w zęzie, co pozwala na podjęcie działań przed przepełnieniem.

• Automatyczne sekwencje pompowania: Umożliwiają zaprogramowanie sekwencji pompowania, aby pompa uruchamiała się i wyłączyła automatycznie w określonych odstępach czasu lub po osiągnięciu określonych poziomów wody.

• Monitorowanie błędów: Informują o awariach lub problemach z pompą lub systemem zęzowym.

Wybór odpowiednich wyłączników i paneli sterowania

Wybór odpowiednich wyłączników i paneli sterowania pomp zęzowych zależy od wielkości i typu jednostki pływającej, budżetu oraz indywidualnych potrzeb użytkownika.

• Na mniejszych jednostkach pływających mogą wystarczyć proste wyłączniki ręczne.

• Na większych jednostkach pływających lub w przypadku bardziej złożonych systemów zęzowych zaleca się stosowanie automatycznych wyłączników lub paneli sterowania.

Dodatkowe wskazówki:

• Należy regularnie sprawdzać i konserwować wyłączniki i panele sterowania pomp zęzowych, aby zapewnić ich prawidłowe działanie.

• Pompa powinna działać, nawet, kiedy wyłącznik główny prądu jest wyłączony.

 

Pamiętaj:

• Prawidłowo działający system zęzowy jest niezbędny dla bezpieczeństwa Twojej jednostki pływającej i jej załogi.

• Inwestycja w odpowiednie wyłączniki i panele sterowania pomp zęzowych może zapewnić Ci spokój ducha i ochronić Twoją jednostkę pływającą przed uszkodzeniami spowodowanymi przez wodę.